W dniu 8 marca 2012 roku uczniowie klasy III e i III g wraz z nauczycielem historii panią profesor Dorotą Myśliwską wzięli udział w wykładzie profesora Jerzego Adama Stępnia na Uczelni Łazarskiego w Warszawie. Tematem wykładu była „Tradycja konstytucyjna w Polsce”. Jerzy Stępień jest prawnikiem, uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu i jest sędzią Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku. W latach 2006 – 2008 był jego prezesem. Po zakończeniu prezesury w Trybunale, został dyrektorem Instytutu Przestrzeni Obywatelskiej i Polityki Społecznej przy Uczelni Łazarskiego. Jako prawnik i sędzia Trybunału Konstytucyjnego, posiada on wiedzę i doświadczenie w dziedzinie historii konstytucjonalizmu w Polsce.
Swój wykład p. profesor rozpoczął od wyjaśnienia funkcji Trybunału Konstytucyjnego i jego obecności w polskim prawie od momentu, w którym powstał w 1985r po jego prawidłowe ukształtowanie w 1990r. Objaśnił także, co większość ludzi łączy z tradycjami konstytucyjnymi, nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Za przykład podał Konstytucje Amerykańską.
Następna część wykładu była poświęcona rozwojowi konstytucjonalizmu w Polsce. Konstytucjonalizm to system rządów, w którym spisana w naszym rozumieniu ustawa zasadnicza jest podstawą funkcjonowania państwa.
Po tym wprowadzeniu, Jerzy Stępień zapoznał nas z trzema okresami w naszej historii, które mają znaczący wpływ na tradycje konstytucyjną w Polsce.
Pierwszym okresem była Rzeczpospolita Szlachecka. Ustrój wtedy określały nadane szlachcie przywileje. Jest to okres od drugiej połowy XIV w, do pierwszej dekady XVI w. Okres ten i budowę Rzeczpospolitej Szlacheckiej kończy spisanie i udostępnienie wszystkich przywilejów nadanych ludności Rzeczpospolitej i Wielkiemu Księstwu Litewskiemu w Statutach Łaskich wydanych w 1506r.
Kolejnym okresem, z jakim zapoznaliśmy się w trakcie wykładu, była Rzeczpospolita Obojga Narodów w momencie śmierci Zygmunta Augusta.
Po śmierci ostatniego z męskich Jagiellonów w Polsce zapanowało bezkrólewie. Ten niebezpieczny stan zmusił szlachtę do wyboru króla, który nie był rodakiem. Na sejmie elekcyjnym wybrano francuskiego księcia Henryka Walezego. Rzeczpospolita Obojga Narodów była ewenementem w tamtym okresie, gdyż nie toczyły się t wojny religijne. A szlachta, która stanowiła 10% społeczeństwa cieszyła się ogromnymi przywilejami. Aby zagwarantować sobie bezpieczeństwo religijne, oraz nie utracić praw politycznych szlachta spisała 21 postanowień nazwanych Artykułami Henrykowskimi. Każdy wstępujący na tron polski, począwszy od Henryka Walezego, po ostatniego polskiego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, musiał zaprzysiąc te artykuły i przestrzegać ich. W wypadku naruszenia przez monarchę któregoś z artykułów, szlachta miała prawo wypowiedzieć mu posłuszeństwo. Według oceny prof. Jerzego Stępnia Artykuły są wstępem do utworzenia konstytucji w Polsce.
Konstytucji 3 Maja Jerzy Stępień nie poświęcił wiele uwagi, wyjaśniając tylko przyczyny jej rychłego upadku. Był to, bowiem specyficzny dokument, który bardzo ograniczał prawa szlachty, ale nie niwelował różnic społecznych.
Okres zaborów nie miał większego wpływu na polską tradycję konstytucyjną, gdyż ludzie, a zwłaszcza Polacy nie są przychylnie nastawieni do praw narzucanych siłą, bez możliwości sprzeciwu.
Kolejnym okresem, do którego zmierzał Jerzy Stępień były lata powojenne. Przemiany polityczne w dwudziestoleciu miały znaczący wpływ na polską świadomość. Nieudolna demokracja, rządy sanacji, okupacja hitlerowska i później czas „braterstwa” z ZSRR ukształtowały w Polakach pewną nieufność do władzy. Kształtowanie się polskiej tradycji konstytucyjnej zakończyło się 2 IV 1997r, wraz z uchwaleniem obecnej konstytucji.
Był to drugi wykład Jerzego Stępnia, na którym mieliśmy okazję uczestniczyć.
Wykład prof. Stępnia był dobrym utrwaleniem wiedzy przed maturą z historii.
autorki::Aleksandra Woźniak kl. 3g, Karolina Pawłowska kl.3g
